Opis
Cechy charakterystyczne Cedru
Cedr (Cedrus) – rodzaj wiecznie zielonych drzew iglastych należący do rodziny sosnowatych (Pinaceae).
Drewno cedrowe jest bardzo trwałe, wytwarza się z niego meble, instrumenty muzyczne, buduje okręty. Jako środki lecznicze przeciw wielu chorobom wykorzystywane są wszystkie części tego zadziwiającego drzewa. Oprócz tego, Cedr ma zastosowanie w perfumiarstwie, uważa się, że cedrowy zapach sprzyja relaksacji i napełnia pozytywną energią. Już od czasów starożytnych Cedr jest symbolem bogactwa i szacunku.
Rodzaj Cedr jest reprezentowany przez tylko cztery gatunki (z których każdy ma ozdobne ogrodowe formy):
Cedr atlaski (сedrus аtlantica) – o piramidalnej koronie i niebieskawo-zielonych lub srebrzystych igłach;
Cedr libański (сedrus libаni) – symbol Libanu, wyróżnia się przez drewno bez przewodów żywicznych;
Cedr cypryjski (сedrus brеvifolia) – o nagich lub okrytych puszkiem pędach i krótszych igłach ciemnozielonego ubarwienia;
Cedr himalajski (сedrus deоdara) – o piramidalnej koronie i cienkich igłach sino-zielonego ubarwienia.
Te drzewa są bardzo ozdobne, dlatego są szeroko wykorzystywane w zazielenieniu ogrodów i parków. Cedr jest niewymagający, i do tego jeszcze swoim pięknem nie ustępuje pozostałym iglastym roślinom.
Obecnie nazwą «cedr» nazywa się i inne drzewa, które w rzeczywistości odnoszą się do innych rodzajów, a niektóre z nich w ogóle nie mają pokrewnych korzeni z przedstawicielami rodzaju Сedrus. Są to takie rośliny, jak sosna syberyjska (рinus sibiricа), sosna limba (рinus cеmbra), sosna koreańska (рinus kоraiensis), sosna karłowa (рinus pumilа), cedr kanadyjski, znany również jako żywotnik olbrzymi lub zachodni cedr czerwony (thujа plicatа), biały cedr lub żywotnik zachodni (thujа оccidentalis), żółty cedr alaskański, lub cyprysik nutkajski (сuprеssus nootkatеnsis), cedrzyk wonny znany również jako cedrówka wonna lub cedrela wonna (сedrеla odoratа). Plątanina powstała wobec tego, że wszystkie te drzewa są pozornie bardzo podobne do cedrów, a co więcej nawet agrotechnika ogólnie rzecz biorąc, jest identyczna. Jednak dla naszego klimatu prawdziwy Cedr jest niedostatecznie zimotrwały, w odróżnieniu od świerków i sosen, dlatego przez ogrodników częściej są uprawiane tak zwane pseudocedry.
Najbardziej popularny jest Cedr syberyjski, lub sosna syberyjska (рinus sibiricа). Drzewo to wyróżnia się powierzchniowym systemem korzeniowym, gęstą rozłożystą koroną, smukłym pniem ciemnoszarego ubarwienia i nasycono-zielonymi igiełkowatymi liśćmi (około 10 cm długości), w których zawarta jest witamina C, karoten i niezbędne minerały.
Warto zauważyć, że igły Cedru wydzielają fitoncydy i jony ujemne, sprzyjające oczyszczaniu powietrza. Drewno tego drzewa jest bardzo trwałe, oprócz tego, ma właściwości antyseptyczne. Substancja żywiczna (żywica) również jest środkiem leczniczym, bardzo szybko leczy rany i różne choroby skórne. Owoc Cedru przedstawia sobą jadalny orzeszek cedrowy burego koloru, który dojrzewa w jasnobrązowych szyszkach jajowatego kształtu. Należy zauważyć, że w Cedrze i męskie, i żeńskie szyszki znajdują się na jednym drzewie. W orzechu zawarte są takie witaminy, jako A, B, E, F.
Dziko rosnący Cedr syberyjski osiąga 30 metrów wysokości i żyje do 600 lat, a ozdobne ogrodowe formy tego drzewa wyrastają zaledwie do jednego metra. W ogrodowo-parkowej uprawie Cedr jest wysoko ceniony za piękne igły (obecnie są wyhodowane odmiany o srebrzystych, niebiesko-zielonych, sinych igłach), oraz zimotrwałość. To drzewo dobrze wygląda tak w pojedynczych, jak i grupowych nasadzeniach. Pomiędzy sosnami cedrowymi często wysadzany jest łubin, ponieważ poprawia on rozwój drzew.
Sekrety udanej uprawy Cedru
Cedr preferuje gliniasto-piaszczyste lub piaszczysto-gliniaste wilgotne gleby o dostatecznej ilości substancji mineralnych i dobrym drenażu. Sucha ziemia nie nadaje się do uprawy tego drzewa, ponieważ nawet od krótkotrwałego braku wody może ono zginąć. Cedr jest bardzo światłolubny, dlatego lepiej rozwija się w oświetlonych miejscach.
Podstawowa pielęgnacja zakłada odpowiednie terminowe umiarkowane podlewanie (latem – bardziej obfite), wprowadzenie nawozów kompleksowych i kształtowanie korony. Oprócz tego, młode drzewa należy opielać. W ciągu pierwszych dziesięciu lat życia Cedru, jesienią dolne gałęzie stopniowo obcinamy przy samym pniu, a rany smarujemy maścią ogrodniczą.
Najprostszy sposób uprawy Cedru – z sadzonki w wieku 6-8 lat. System korzeniowy drzewka należy podlać wodą, następnie sadzonkę ostrożnie umieścić w uprzednio wykopany dół na dobrze oświetlonym miejscu, przysypać glebą zmieszaną z nawozem, zaściółkować trocinami i podlać. Lepiej sadzić obok kilka drzew, ponieważ sprzyja to zapyleniu krzyżowemu. Przy tym odległość pomiędzy sadzonkami powinna wynosić 6-9 metrów.
Cedr jest czasami rozmnażany przez szczepienie na sosnę zwyczajną, ale częściej z nasion. Nasiona wysiewane są pod koniec września-na początku października do otwartego gruntu i osłaniane na zimę świerczyną, żeby uchronić przed gryzoniami. Wiosną wschody bez trudu kiełkują, jednak o tej porze mogą je zdziobać ptaki, dlatego zaleca się robić osłonę z polietylenu lub lekkiego materiału, dla takich celów nadaje się gaza lub tkanina workowa. Oprócz tego, osłona ochroni też młode kiełki przed palącymi promieniami słonecznymi.
Pewniej jest jednak wysiewać nasiona Cedru wiosenną porą, ale tylko po uprzedniej stratyfikacji. Najpierw nasiona zanurza się na 2 godziny w roztworze nadmanganianu potasu, następnie moczy około 3-5 dni w wodzie o temperaturze 30-40 °С, przy tym raz na 1-2 dni należy zmienić wodę. Po czym nasiona umieszcza się do skrzynek z wilgotnym rzecznym piaskiem oczyszczonym od mułu, w temperaturze pokojowej, od czasu do czasu podlewając i dobrze mieszając, a po półtora-dwa miesiącach (pod koniec kwietnia - na początku maju) wysadza się do gruntu, zagłębiając na 3 cm. Dla profilaktyki przed chorobami zaleca się przed sadzeniem zanurzyć nasiona w różowym roztworze nadmanganianu potasu. Gdy siewki kiełkują, zbyt zagęszczone nasadzenia należy rozpikować. Po 2-3 latach młode rośliny przesadza się na stałe miejsca.
Ewentualne trudności
Przy nieprawidłowej agrotechnice Cedr może byś w stresie (szczególnie latem), wydzielając przy tym substancje przyciągające swoim zapachem szkodniki – chrząszcze-korniki, bogatki, ochojniki, kózki, gąsienice. W celu profilaktyki zaleca się periodycznie obrabiać drzewa preparatami antystresowymi i insektycydami.
Przy atakach korników tkanki pnia obumierają. Bardzo ważne jest aby w porę zapobiec przeniknięciu tych szkodników pod korę, ponieważ, gdy pojawią się larwy, drzewo będzie już wprawie niemożliwie do uratowania. Gdy tylko na pniu i gałęziach pojawiają się otwory, z których wydziela się żywica, trzeba natychmiast przedsięwziąć środki.
Taki szkodnik, jak ochojnik (pozornie podobny jest do białego puchu) może wysysać z młodych pędów sok. W walce z nim trzeba korzystać z insektycydów, które przenikają bezpośrednio do soku Cedru.
Szyszkom i igłom cedrowym może zaszkodzić szyszeń pospolity, miernikowiec Eupithecia abietaria, borecznik rudy i śluzownica Caliroa annulipes, radzimy sobie z nimi przy pomocy preparatu «Lepitocyd».
W ciepłą, wilgotną pogodę Cedr może być zaatakowany przez rdzę (na igłach pojawiają się plamy żółto-brązowego koloru). Choroba ta nie jest bardzo niebezpieczna dla drzewa, ależ rak drzewny również wywołany przez grzyby może wyrządzić znacznie większą szkodę. Wskutek nadmiernej wilgotności gleby Cedr może być zaatakowany przez zgniliznę twardzikową (na pniu pojawiają się białe plamy). Przy pierwszych objawach tych chorób drzewo należy obrobić fungicydami.