Rośliny domowe Sagowcowate

Opis

Cechy charakterystyczne Sagowca

Cykas znany również jako Sagowiec (Cycas) - jedyny rodzaj wiecznie zielonych roślin z rodziny sagowcowatych (Cycadaceae). Obejmuje 93 gatunki występujące na Madagaskarze, na wyspach Fidżi, Samoa i Marianach (w południowej i zachodniej częściach Oceanu Spokojnego), w Australii, w Indonezji i innych krajach Azji - od Japonii do Sri Lanki. Drzewa te w dojrzałym stanie mają wysokość od 2 do 15 metrów. Pozornie wszystkie one podobne są do palmy, wskutek czego czasem używana jest też trzecia nazwa tego rodzaju - Palmy Sagowe. Jednak nie jest ona zupełnie poprawna, ponieważ palmami sagowymi poprawnie można nazywać tylko te, w których z rdzenia pnia wykorzystywana jest skrobia do produkcji mączki sago. Takich «skrobiowych» gatunków jest (wśród 93) około piętnastu. Areał ich naturalnego występowania jest bardziej wąski: rozciąga się on od Nowej Gwinei przez Archipelag Malajski do Tajlandii.

W mieszkaniach, biurach, holach, ogrodach zimowych, oranżeriach hoduje się Sagowiec odwinięty (Cycas revoluta). Synonimy: Sagowiec wygięty, Palma paprociowa. Wysokość dorosłego egzemplarza osiąga do 2-3 metrów, czym jest uwarunkowany kadziowy (podłogowy) „modus vivendi". Okres życia przekracza 100 lat. «Ojczyzną» tego gatunku są japońskie subtropikalne wyspy Kiusiu i Riukiu, i jeszcze chińska prowincja Fujian (zgodnie z przekonaniem zawziętych patriotów). W języku angielskim jest odnotowana tylko pierwsza wersja: «Japanese Sago Palm», to znaczy «Japońska palma sagowa». Tak samo tłumaczy się na język rosyjski i niemiecka «Japanischer Palmfarn», i francuska «Cycas du Japon», i czeska «Cykas japonsky».

Popatrzcie: potężny pień w formie kolumny (do 1,5 metra średnicy) pokryty, jakby bohaterską kolczugą, resztkami obumarłych liści (dokładniej, ogonków liściowych). Przy jego podstawie z wiekiem tworzą się liczne «dzieci». Na wierzchołku gęstej różyczki (której rozpiętości osiąga do 1-4 metrów) rozmieszczone są żywe ciemno-zielone liście w ilości 100-240 sztuk. To właśnie one określają dekoracyjność - zakrzywione, opadające, rozcięte na wąskie (szerokości 8-10 milimetrów, i długości do 25 centymetrów) twarde listki. Rozgłos daleko poza «ojczyzną historyczną» rozpatrywany gatunek zyskał dzięki nie tylko swojemu pięknu, lecz również odporności na niewielkie przymrozki. Dzięki niej możemy spotkać go w parkach na świeżym powietrzu, na przykład na Krymie, lub na

Wybrzeżu Morza Czarnego.

Bądźcie ostrożni: wszystkie części tej rośliny (w szczególności - nasiona) są trujące i w żaden sposób nie nadają się do spożycia ani przez ludzi, ani przez zwierzęta! Jeśli zakaz zostanie naruszony, to w ciągu najbliższych godzin mogą pojawić się typowe kliniczne objawy zatrucia: wymioty, nudności, osłabienie i skurcze. Ryzyko sytuacji spotęgowane jest (jakby na przekór) atrakcyjnym smakiem liści i innych elementów Sagowca dla zwierząt domowych.

Ciekawe, że w roli pokojowego «ulubieńca» zwykle osiąga on wysokość nie większą, niż 60 centymetrów. Jednak egzotyczny wygląd nawet przy takich skromnych rozmiarach będzie z dnia na dzień budzić właścicielom wspomnienia o urlopie spędzonym «na dalekim południu», i wprowadzać w dobry nastrój.

Sekrety udanej uprawy Sagowca

Potrzebuje jasne rozproszone światło, a latem (aby uniknąć oparzeń) zacienienie przed bezpośrednimi promieniami słonecznymi.

Sagowiec jest bardzo wrażliwy na nadmierną wilgotność gleby, pomiędzy podlewaniem należy jej (przynajmniej - górnej warstwie) dać wyschnąć. Ilość wody przy podlewaniu powinna być umiarkowana, a zimą - jeszcze mniejsza.

Roślinie niezbędna jest wysoka względna wilgotność otaczającego powietrza (nie mniej niż 50%), dlatego trzeba pamiętać o regularnym opryskiwaniu.

Zakresy najbardziej korzystnych temperatur: latem - 23-26°C, zimą - 16-19°C (nie dopuszczać do spadku 12°C, a tym bardziej poniżej).

W okresie intensywnego wzrostu - od kwietnia do końca sierpnia - zasilamy Sagowca raz na 2 tygodnie specjalnym nawozem dla palm (można użyć inny nawóz dla roślin pokojowych, ale uprzednio należy upewnić się, czy nie ma w nim soli wapnia i magnezu). Następnie stopniowo ograniczamy częstotliwość seansów zasilania nawozem - już od października nie powinna ona przekraczać jednego razu na miesiąc - i dwukrotnie zmniejszamy normę zużycia wybranego nawozu.

Przesadzanie Sagowiec znosi bezboleśnie. Roślinie w wieku do 5 lat wykonujemy je corocznie (zwłaszcza jeśli w starej doniczce korzeniom zrobiło się ciasno), następnie rozciągamy pauzę pomiędzy przesadzeniami o 4-5 lat. Dla dorosłych roślin wystarczająco będzie zamieniać nawet nie całą ziemię, a tylko górną warstwę (o grubości 5 centymetrów). Dobry drenaż jest zawsze obowiązkowy. Skład mieszaniny gleby: lekka ziemia gliniasto-darniowa, gnojowa, liściowa, torfowa, piasek (w stosunku 2 : 1 : 1 : 1 : 1) plus trochę węgla drzewnego. Jest prostszy«przepis»: ziemia darniowa, liściowa, piasek (2 : 3 : 1). Kwasowość powinna być słaba (pH = 5,0-6,0) lub obojętna (pH = 6,0-7,0). Należy pamiętać: szyszkę (obojętnie męską, czy żeńską) nie można zagłębiać w podłoże.

Rozmnażanie dokonuje się:

1) przez «dzieci». Ścinając je (natychmiast przysypujemy ścięcie siarką lub sproszkowanym węglem), podsuszamy przez kilka dni, a następnie sadzimy w mieszaninę liściowej i torfowej ziemi i piasku. Podlewamy bardzo umiarkowanie, lekko zwilżając podłoże. Utrzymujemy jego temperaturę na poziomie 20°С, to znaczy dodatkowe ogrzewanie nie jest potrzebne. Spróbujcie użyć stymulatorów wzrostu korzeni;

2) przez nasiona. W tym wypadku na początkowe rezultaty (rozsadę) trzeba będzie czekać dłużej - kilka miesięcy (minimum 2) nawet przy podgrzewaniu gleby do 30°C.
Przycinania Sagowiec nie potrzebuje.

Ewentualne trudności

Obfite podlewanie grozi gniciem korzeni, a dalej i całej rośliny.

Zakwaszenie gruntu grozi tym samym nieszczęściem.

W suchym powietrzu ucierpią liście: najpierw żółkną i wysychają ich końce, a następnie całkowicie odpadają.

Opadanie liści zdarza się jeszcze i przez zbyt wysoką temperaturę otaczającego powietrza zimą.

Z owadów-szkodników Sagowca najczęściej atakują:

- przędziorkowate roztocze («sprzyja» im suchość powietrza). Objawy: pojawia się pajęczyna (same pasożyty są bardzo drobne, ciężko zauważyć je gołym okiem), liście więdną, żółkną i obumierają. Zetrzyjcie je gąbką z mydłem, obmyjcie ciepłym prysznicem.

Jeśli objawy te zauważono zbyt późno, a widoczne następstwa budzą poważny niepokój, użyjcie roztwór aktellika o stężeniu 0,15% (1-2 mililitry na litr wody);

- roślinożerne wciornastki (pomaga im wysoka temperatura i niska wilgotność powietrza).

Objawy: górna strona liścia staje się szaro-brązowa z srebrzystym połyskiem. Opryskujcie insektycydami (Aktellik, Dekametrin-«decys», preparaty pod znakiem towarowym «Fitowerm»), w razie potrzeby - wielokrotnie;

- tarczniki. Objawy: brązowe plamy na powierzchni liści, które tracą barwę, usychają i obumierają. Opryskujcie roztworem aktellika o takim samym stężeniu (0,15%).