Opis
Cechy charakterystyczne Dendrobium
Dendrobium (Dendrobium) — rodzaj wiecznie zielonych i tracących liście na zimę wieloletnich roślin zielnych z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Są dla tej rodziny jeszcze dwie rosyjskojęzyczne nazwy: Jartysznikowyje (akcent pada na pierwszym «y») i po prostu Orchidei.
Jeśli nazwę rodzaju przetłumaczyć na język polski (ze starogreckiego), to otrzymamy «mieszkający na drzewie», — i nic dziwnego, bo bardzo wiele z 1100 plus minus 100 gatunków opisanych w tym rodzaju od 1799 roku do czasów obecnych, są epifitami. Są również litofity.
Areał rozpowszechnienia zawiera w sobie Zachodnie i Wschodnie Himalaje (Nepal i Bhutan, indyjskie stany Sikkim i Asam), Bangladesz i Mjanmę (byłą Birmę), inne kraje Azji Południowo-Wschodniej, Chiny i Australię oraz sąsiadujące z tymi ostatnimi i rozdzielające ich miriady drobnych i wielkich wysp — Oceanię, Japonię, Filipiny, Nową Gwineę, Nową Zelandię. Schronienie «dendrobiumce» znajdują w równinnych, podgórskich i górskich lasach tropikalnych, gdzie widoczne są sezonowe zmiany pogody, co tłumaczy obecność bardzo wyraźnego okresu spoczynku w rocznym cyklu życia tych roślin. Dla efektywnego rozwoju jest im potrzebny 12-godzinny dzień świetlny, ponieważ prawie wszystkie wymienione miejsca naturalnego występowania rozmieszczone są w niskich szerokościach geograficznych (nie bardzo daleko od równika).
Wszyscy znani nauce przedstawiciele rodzaju Dendrobium znajdują się w Załączniku II do Konwencji CITES (Konwencja Waszyngtońska), której uczestnikami obecnie jest 169 państw. Weszła w życie 01.07.1975 r. i ma na celu zapewnienie, żeby handel międzynarodowy dzikimi zwierzętami i roślinami znajdującymi się pod groźbą wymarcia, nie przeszkodził ich przetrwaniu. Po 1975 roku żaden z gatunków znajdujących się pod ochroną CITES, z powodu takiego handlu jeszcze nie wymarł.
W warunkach pokojowych «eksploatuje się»:
— Dendrobium szlachetny (Dendrobium nobile), duża tracąca liście na zimę orchidea kwitnąca od stycznia do końca marca;
— Dendrobium falenopsis (Dendrobium phalaenopsis), zwany również Dendrobium dwugarbny (Dendrobium bigibbum), również jako Dendrobium motylkowy (Dendrobium papilionaceus), w 1959 roku został wybrany oficjalnym kwiatowym emblematem australijskiego stanu Queensland;
— i przeważnie ich liczne hybrydy, czyli greksy (grex) (termin taki przyjęto używać w środowisku ludzi, specjalizujących się w roślinach z rodziny storczykowatych). Kwiaty hybryd często zachwycają widzów o wiele większą jaskrawością i bujnością.
Maksymalna wysokość roślin —60 centymetrów.
Sekrety udanej uprawy Dendrobium
Dendrobium hybrydowy (Dendrobium x hybridum) uważany jest za najbardziej nadający się do okien pokojowych, światłolubny, jednak w bardzo upalne dni będzie potrzebne zacienienie.
W okresie aktywnego wzrostu (wiosną i latem) niezbędne jest obfite podlewanie. Zimą można go ograniczyć — niech gleba stanie się praktycznie suchą. Ale o wilgotność względną otaczającego powietrza należy zatroszczyć się szczególnie — cały czas utrzymujcie ją na poziomie 60%, umieszczając doniczkę na podstawce z wodą lub mokrymi otoczakami.
Dendrobium lubi też ciepło: temperatura w okresie spoczynku (od października do końca lutego) nie powinna spadać poniżej 16°C (najbardziej korzystna w zakresie 20-22°C), latem zapewniajcie 22-25°C. Niektóre źródła polecają wypróbować system równomiernego ciepłego utrzymywania okrągły rok, zgadzając się z brakiem wyraźnego okresu spoczynku. Ale przecież teoretycznie jest on roślinie niezbędny, żeby ona zakwitła?
Zasilajcie nawozami swojego «podopiecznego» w okresie aktywnego wzrostu, pąkowania i kwitnienia raz na dwa tygodnie specjalnymi nawozami dla orchidei. Możecie także stosować każdy kompleksowy nawóz kwiatowy, ale stężenie roztworu róbcie w 2-3 razy słabsze niż zalecane na opakowaniu.
Przesadzanie jest potrzebne tylko wtedy, gdy substrat przegnije i utwardzi się, korzenie zaczynają wyłazić ze starej doniczki i spowalnia się wzrost, — czyli za 3-4 lata. Zapamiętajcie sobie paradoks: nowa doniczka nie powinna być zbyt przestronną, w przeciwnym razie Dendrobium znowu będzie źle rosnąć. «Zadowoli» jego gleba kwaśna (pH = 3,0-5,0) lub słabo kwaśna (pH = 5,0-6,0). Wykorzystujcie specjalne (kupione) grunty dla storczykowatych lub własnoręcznie przygotujcie mieszaninę z torfowca i korzeni paproci (w proporcji 1 : 2), dodając do niej kawałeczki węgla drzewnego. Można zastąpić korzenie paproci kawałeczkami kory sosnowej (o rozmiarach od 0,5 do 1,5 centymetra), ale w tym przypadku trzeba dodać jeszcze suche liście.
Rozmnażają Dendrobium przez dzielenie rośliny macierzystej lub odkładami. I w operacjach rozmnażania, i przy przesadzaniu starajcie się unikać uszkodzenia korzeni.
Przycinania on nie potrzebuje.
Ewentualne trudności
Pasję do dobrze zwilżonego powietrza żywią wszystkie storczykowate bez wyjątku, jednak zbyt wysoka jego wilgotność względna zwielokratniająca się niezmiernie rzadkim wietrzeniem pomieszczenia grozi gniciem łodyg i liści.
Zresztą, przesuszenia Dendrobium również kategorycznie nie lubi.
Jakichkolwiek nagłych zmian w warunkach — również.
Liście skręcają się, żółkną i opadają — najprawdopodobniej, roślinę «okupują» albo mączliki ostroskrzydłe (Bemisia tabaci, bardzo niebezpieczne stworzenia), albo mączliki szklarniowe (Trialeurodes vaporariorum). Te meszki chociaż i są drobne (w Europie — nie dłuższe niż 3 milimetry), ale dość dobrze widoczne gołym okiem. Stosujcie opryskiwanie insektycydami co 3-4 dni do całkowitego zlikwidowania mączlików, ich jaj i larw.
Pojawiają się żółte lub odbarwione plamy albo pasy, z czasem na uszkodzonej tkance roślinnej powstają otwory, liście więdną i odpadają — objawy porażenia roślinożernymi odmianami owadów bezskrzydłych z rzędu wciornastków (Thysanoptera, z przysysającymi się przylgami na odnóżach). Niezbędna Jest bezzwłoczna obróbka insektycydami.
Na liściach pojawiają się brązowe lub jasne łuski, które nie bez trudności uda się oddzielić, — świadectwo działalności sześcionogich «gadów» z rodziny tarczników (Diaspididae, ciała ich są gęsto pokryte osłonkami). Najpierw za pomocą gąbki z mydłem zróbcie oczyszczanie mechaniczne rośliny, następnie opryskujcie ją insektycydami.
Jak widać, właściwa pielęgnacja storczykowatych jest dość nieskomplikowana, dzięki czemu właściciele, którzy jeszcze nie zdobyli wielkiego doświadczenia, na pewno się ucieszą.
