Rośliny domowe Miltonia

Opis

Cechy charakterystyczne Miltonii

Miltonia (Miltonia) — rodzaj wieloletnich roślin zielnych z rodziny storczykowatych (Orchidaceae), która w języku rosyjskim ma jeszcze dwie nazwy: Jartysznikowyje (wymawia się z akcentem na pierwszym «y») i po prostu Orchidei. Królewskie Ogrody Botaniczne w Kew (kompleks ogrodów i oranżerii z potężnym badawczym i szkolnym centrum z siedzibą w Londynie, znane i uznane w całym świecie) zaliczają do tego rodzaju 11 oryginalnych gatunków i 7 naturalnych hybryd. Ilość sztucznych hybryd otrzymanych z udziałem przedstawicieli Miltonii zbliża się do czterdziestu.

Storczykowate — największa i prawdopodobnie najstarsza rodzina roślin ozdobnych, które zdobyły sławę dzięki (w pierwszym rzędzie) zadziwiającym i niezaprzeczalnie pięknymi kwiatom. W niektórych gatunkach wchodzących w jej skład są też jeszcze atrakcyjne liście.

W formalizowanych biologicznych opisach storczykowatych dość często można spotkać terminy «sympodialne» i «pseudobulwa». Ten ostatni (znany również jako nibybulwa) — to pogrubiona część łodygi przechowująca substancje odżywcze (w tym wodę), z której wyrastają liście i/lub pędy kwiatowe. Słowem «sympodialne» określa się najbardziej zaawansowany typ rozgałęzienia (są inne typy, bardziej prymitywne: monopodialne i dychotomiczne). Miltoniam właściwe są, i rozgałęzienie sympodialne, i pseudobulwy (dość drobne).

Miltonie po raz pierwszy trafiły do Europy z Ameryki Południowej. Na mapie tego kontynentu można oznaczyć dość zwarty obszar ich pochodzenia, zawierający kilka stanów w Centralnej i Południowej Brazylii, wschodnią część Paragwaju (między rzekami Paragwaj i Parana) i północno-wschodnie prowincje Argentyny.

Wszystkie gatunki Miltonii — epifity. To znaczy, że potrzebują one fizycznych podpór. Rolę podpory dla epifitu odgrywa inna żywa roślina — forofit. Błędem jest myśleć, że epifit otrzymuje od forofitu substancje odżywcze, czyli pasożytuje na nim — obrazowo mówiąc, «pije krew». Jednak w angielskich nowelach-«horrorach» nie jeden raz wykorzystany został motyw z «importowaną» orchideą, która upodabnia się do wampira i zabija ofiarę (a ofiarą okazuje się słaby mężczyzna, wątła dziewczyna, miłe domowe zwierzę jak chomik lub, w najgorszym razie nieostrożny mały ptaszek). Prosimy nie martwicie się: nic wspólnego z rzeczywistością te «straszne bajki» nie mają — jak również, nawiasem mówiąc mit o tym, że storczykowate mogą rosnąć tylko w oranżeriach.

Miltonia okazała (Miltonia spectabilis) w środowisku naturalnym kwitnie w maju-czerwcu, w warunkach pokojowych — od sierpnia do października. Kwiaty o średnicy do 7 centymetrów żyją 3-4 tygodnie, demonstrują dla oczu jaskrawe purpurowo-malinowe warżki i białe lub jasnokremowe płatki.

Miltonia żółtawa (Miltonia flavescens) kwitnie od marca do sierpnia. Kwiaty o średnicy do 7,5 centymetrów są pachnące, zebrane po 7-15 sztuk w kwiatostany typu grono. Wąskie zaostrzone słomkowo-żółte płatki o długości 3,5-5,0 centymetrów są szeroko rozstawione. Warżki — białe z falistymi brzegami i kilkoma (4-6) rozchodzącymi się czerwono purpurowymi pasami.

Miltonia hybrydowa (Miltonia hybrida), której krzew osiąga pół metra i wysokości i średnicy, swoimi kwiatami jest podobna do fiołka ogrodowego (dlatego tak i nazywa się w języku rosyjskim: «Orchidea — Aniutiny glazki»). Różnice: w orchidei, po pierwsze, korony są znacznie większe (możliwe są do 10 centymetrów średnicy), a po drugie, w ich ubarwieniu przewagę mają odcienie czerwonego i różowego (zresztą, bywają żółte, bywają też kremowe). Wiele hybryd «umie» wydzielać przyjemny aromat (przypominający zapach melisy lekarskiej).

Sekrety udanej uprawy Miltonii

Roślina lubi jasne światło, ale należy pamiętać: korony forofitów i innych drzew w rodzinnych miejscach chronią Miltonię przed bezpośrednimi promieniami słonecznymi. Dlatego, latem przy południowym oknie potrzebne jest jej zacienienie (choćby tiulową firanką), a zimą (w pasie środkowym) — dodatkowe oświetlenie lampą jarzeniową. Nie przesadzajcie: przy zbyt wysokim poziomie stopnia oświetlenia potrzebny będzie intensywny nadmuch powietrza, czyli sztucznie stworzony wiatr. W żadnym razie nie można zamienić go na przeciągi, ponieważ są one fatalne dla «wychowanki».

Preferuje ona glebę dobrze zwilżoną i stabilną —trzeba o to szczególnie dbać wiosną i latem. Jednak nadmiar (a tym bardziej zastój) wody jest nadzwyczaj niebezpieczny. Zimą podlewanie znacząco ograniczyć. Niektórzy eksperci zalecają przerwać je w ogóle.

Miltonia potrzebuje podwyższonej wilgotności względnej otaczającego powietrza (60-85%, maksymalnie dopuszczalne minimum — 50 %), ale nigdy nie opryskujcie samej rośliny! Stanowczo nie nadaje się dodatkowe podlewanie, naiwnie wymyślona alternatywa dla wilgotnego powietrza, ponieważ podłoże robi się błotniste, pogarsza się rozwój korzeni, roślina powoli i nieustannie więdnie. Lepiej umieścić doniczkę na podstawce z wodą lub z nawilżającym wypełniaczem (mchem, keramzytem, piaskiem, otoczakami).

Zakresy najbardziej korzystnych temperatur: latem — 22-26°C (nocą nie mniej niż 17°C), zimą — 18-22°C (i w żadnym razie nie mniej niż 12°C). Nagłe wahania temperatury są kategorycznie przeciwwskazane.

Istnieje wariant zimowania w mini-szklarni ze stałymi parametrami (temperaturą i wilgotnością) powietrza. Jeśli warunki te uzupełnić jasnym sztucznym oświetleniem, to tak zwany okres spoczynku w rocznym cyklu życia rośliny będzie praktycznie wykluczony. Jak ona na to zareaguje? — Sprawdźcie eksperymentalnie.

Zasilajcie «ulubienicę» albo specjalnym nawozem dla storczykowatych, albo roztworem nawozu mineralnego z bardzo niskim stężeniem (25-50% od podanego w «Instrukcji»):

— w okresie wzrostu, pączkowania i kwitnienia — co 2 tygodnie;

— w okresie spoczynku (od października do końca lutego) —raz w miesiącu (nie częściej).

Miltonia (jak i wszystkie storczykowate) źle znosi przesadzanie, dlatego przesadza się ją nie często. Kierujcie się własnymi spostrzeżeniami: 1) w jakim stopniu zasolił się, przegnił, utwardził się substrat; 2) w jakim stopniu zwiększyła się objętość systemu korzeniowego. W przybliżeniu po 3-4 latach korzenie zaczną wypierać z doniczki — i to właśnie jest sygnałem do rozpoczęcia «operacji». Jednak nowe naczynie nie powinno być zbyt wielkie, inaczej wzrost pogorszy się.

Mieszaninę ziemi — kwaśną (pH = 3,0-5,0) lub słabo kwaśną (pH = 5,0-6,0) — spróbujcie sami przygotować z torfowca i korzeni paproci (w proporcji 1 : 2). Te ostanie można zastąpić korą sosny (kawałkami o rozmiarze 0,5-1,5 centymetra) razem z suchymi liśćmi. Nie zaszkodzi ostrożne dodanie węgla drzewnego. Istnieją również bardziej skomplikowane przepisy. Można kupić specjalną mieszaninę gleby dla storczykowatych.

Przy przesadzaniu starannie chrońcie korzenie «pacjentki» przed jakimikolwiek uszkodzeniami (obumarłe można ostrożnie usunąć).

Rozmnażać ją można przez dzielenie krzewu przy przesadzaniu, ostrożnym odjęciem pseudobulw lub (spróbować?) odkładami powietrznymi.

Regularne przycinanie dla Miltonii nie jest konieczne.

Ewentualne trudności

Nadmierne nawilżenie gruntu grozi gniciem korzeni. Środki zaradcze można nazwać «nadzwyczajnym przesadzeniem»: roślinę na pewien czas wyjąć, doniczkę oczyścić ze skwaśniałego gruntu, przemyć, koniecznie zdezynfekować, napełnić świeżą mieszaniną gleby.

Z powodu wysychania substratu i suchego powietrza liście wyginając i deformując się zamieniają się w «harmonijkę».

Miltonia może zostać uszkodzona przez mączliki, wciornastki, czerwce mączyste, tarczniki i miseczniki oraz ślimaki. Przy zbyt wysokiej temperaturze i suchym powietrzu słabo przeciwstawia się atakom przędziorkowatych roztoczy.